Jak mawia stary żart, będący odpowiedzią na pytanie „czym się różni frezarka od tokarki?” Frezarka frezuje, tokarka toczy. Ale jak, co to właściwie znaczy? Co tak naprawdę może zrobić frezarka cnc? Jakie operacje wykona dla nas tokarka do metalu z grupy „hi-endowej”? Czy istnieją obrabiarki posiadające cechy obu tych grup? Tak.
Podstawowe założenie determinujące, czy obrabiarka to frezarka CNC, czy tokarka do metalu, to rozróżnienie elementu, który się obraca – frezarka CNC posiada obracające się narzędzia i pozwala na wykonanie dowolnego kształtu 3d, tokarka do metalu wprawia w ruch obrotowy przedmiot obrabiany, przez co pozwala na wykonanie jedynie kształtów obrotowych. Najbardziej popularnymi przedstawicielami tych grup w Polsce są obrabiarki amerykańskiego producenta z Oxnard w Kalifornii – Haas VF2 (typowa frezarka CNC w układzie pionowym ze stołem krzyżowym) oraz Haas ST20 (tokarka z hydraulicznym uchwytem o przelocie pręta 2.5” i głowicą dwunastonarzędziową).
Jeżeli jednak „pójdziemy dalej w las”, to okazuje się, że powyższa definicja nie jest już taka oczywista – przecież na stronie www.haascnc.com możemy znaleźć tokarkę ST-20Y czyli… tokarkę z osią Y? i napędzanymi narzędziami? Ale o co chodzi? Nowoczesna tokarka do metalu pozwala na zatrzymanie przedmiotu obrabianego i uruchomienie narzędzi frezarskich aby wykonać obróbki które normalnie wykonuje Frezarka CNC. Takie podejście pozwala na wykonanie wielu przedmiotów w cyklu automatycznym, bez przekładania między obrabiarkami, co zwiększa wydajność, zmniejsza zapotrzebowanie na ludzi oraz poprawia tolerancję położenia cech przedmiotu obrabianego. Taka tokarka do metalu może też posiadać przeciwwrzeciono (nazywane też wrzecionem przechwytującym), dzięki czemu przedmiot po odcięciu z pręta może być również obrobiony od tyłu, z drugiej strony, co powiększa bazę przedmiotów obrabianych, które mogę być wykonane w całości w cyklu automatycznym, a rozwinięcie o podajnik pręta Haas ServoBar pozwala pozostawić maszynę bez opieki np. na całą nocną zmianę, multiplikując zalety wprowadzenia powyższych unowocześnień.
Frezarka CNC też nie pozostaje dłużna. Analizując działanie frezarki poziomej jednego z czołowych japońskich producentów – Kitamura HX250ig, zauważymy że jej czwarta oś (oś obrotowa palety) może działać w trybie ciągłym (symultanicznym) z prędkością do 108 000 stopni na minutę, czyli frezarka CNC obraca szybko przedmiotem obrabianym… czy nie brzmi to trochę tak, jakby była to tokarka do metalu? No i właściwie może być – niektóre nowoczesne frezarki pozwalają wykonywać również operacje tokarskie.
Słowem podsumowania, nie nazwa dzisiaj powinna wyznaczać operacje wykonywane na nowoczesnych obrabiarkach CNC, ale ich faktyczne możliwości. Jeżeli frezarka CNC chce toczyć, niech toczy, jeżeli tokarka do metalu ma ochotę frezować – droga wolna.
